Anh cho em mùa xuân
nhạc, thơ tràn muôn lối…”
(Nguyễn Hiền & Kim Tuấn)
“ Hôm ấy là ngày mùng 5 Tết năm 1962, tôi đến sở làm trong lúc đất trời vẫn còn hương vị Tết.
nhạc, thơ tràn muôn lối…”
(Nguyễn Hiền & Kim Tuấn)
“ Hôm ấy là ngày mùng 5 Tết năm 1962, tôi đến sở làm trong lúc đất trời vẫn còn hương vị Tết.
Một người bạn rủ ra ngoài ăn sáng, lúc trở về,
thấy trên bàn giấy có một tập thơ mỏng, tôi bèn lật qua xem thử thì gặp
bài thơ năm chữ ‘Nụ hoa vàng ngày xuân’.
Ðọc qua thấy hay hay và đang
lúc lòng còn hưng phấn với không khí xuân tràn trề, tôi nảy ra ý định
phổ nhạc bài thơ ấy.
Giấy nhạc không có sẵn, tôi phải kẻ khuôn nhạc
bằng tay, và chỉ độ một, hai tiếng là xong bài nhạc.
Xong, tôi cất vào
ngăn kéo bàn làm việc..
. Sáng hôm sau có anh chàng trẻ tuổi đến tìm
tôi, tự giới thiệu tên mình và cho biết, ‘Hôm qua em có đến tìm anh để
biếu anh tập thơ bốn mươi bài, nhưng không gặp được anh.’ Tôi nói, ‘Hóa
ra anh là tác giả bài thơ xuân ấy!
Tôi vừa mới phổ nhạc bài thơ của anh
xong.’
Anh ta ngạc nhiên và rất vui khi tôi lấy bài nhạc trong ngăn kéo
ra và… hát cho anh ta nghe.
Tôi lấy câu đầu của bài thơ đặt tên cho bài
nhạc, ‘Anh cho em mùa xuân’...”
Người kể câu chuyện trên là nhạc sĩ Nguyễn Hiền. “Anh chàng trẻ tuổi” trong câu chuyện ấy là nhà thơ Kim Tuấn. Câu chuyện từng được nhạc sĩ Nguyễn Hiền kể không ít lần ở nơi này nơi khác, với người này người khác, những người muốn biết bài nhạc “Anh cho em mùa xuân” được ra đời như thế nào(?).
Sau mỗi lần kể ấy ông đều kết luận,
Người kể câu chuyện trên là nhạc sĩ Nguyễn Hiền. “Anh chàng trẻ tuổi” trong câu chuyện ấy là nhà thơ Kim Tuấn. Câu chuyện từng được nhạc sĩ Nguyễn Hiền kể không ít lần ở nơi này nơi khác, với người này người khác, những người muốn biết bài nhạc “Anh cho em mùa xuân” được ra đời như thế nào(?).
Sau mỗi lần kể ấy ông đều kết luận,
“Chuyện gì cũng có cái
‘duyên’ trong cuộc đời này.” Ông nói vậy và ông tin như vậy.
Ông đã tin
như vậy trong suốt cuộc đời mình.
Cái "duyên" mà nhạc sĩ Nguyễn Hiền
nói đến qua câu chuyện ấy là gì, nếu không phải là mối duyên cho ông "gặp" bài
thơ ấy và tác giả bài thơ ấy.
Nếu không có mối duyên ấy thì "Nụ hoa vàng
ngày xuân" dẫu có là bài thơ hay vẫn chỉ là bài thơ nằm im lìm trong những
trang thơ.
Nếu không có mối duyên ấy thì sẽ không có
"Anh cho em mùa xuân", một trong những bài nhạc xuân hay nhất của người Việt.
Nếu không có mối duyên ấy thì chàng trai trẻ
trong câu chuyện trên, tác giả "Nụ hoa vàng ngày xuân", chắc sẽ không được nhiều
nhạc sĩ tìm đến thơ chàng để phổ nhạc (để mong có thêm được một "Anh cho em mùa
xuân" khác).
Thế nhưng, "Anh cho em mùa xuân" có thực
sự là một trong những bài nhạc xuân hay nhất?
Hầu như trước giờ chúng ta chưa
từng làm công việc tuyển chọn những bài hay nhất trong số những bài nhạc xuân,
thế nhưng, ở trong nước thì đã có làm.
Tết Ðinh Hợi năm kia, báo chí trong nước
(Tuổi Trẻ Online, 10/2/2007) đã tổ chức
một cuộc thi gọi là "bình chọn ca khúc Xuân hay nhất".
Cách bình chọn: độc giả
chọn ra ca khúc mình yêu thích nhất trong một danh sách... đã được chọn sẵn gồm
22 bài nhạc xuân. Ba bài có số phiếu bình chọn cao nhất sẽ đạt danh hiệu "Những
Ca Khúc Xuân Hay Nhất".
Trong danh sách ấy có 8 bài của các nhạc sĩ ở miền Nam trước
năm 1975 (tất nhiên là không có những bài chưa được phép phổ biến ở trong nước).
Ðiều thú vị, kết quả cuộc bình chọn: ca khúc đứng đầu trong số ba "Ca Khúc Xuân
Hay Nhất" là "Anh cho em mùa xuân" của Nguyễn Hiền, một nhạc sĩ miền Nam, sống ở
nước ngoài, và đã qua đời. (Hai ca khúc xếp hạng nhì và ba thuộc về các nhạc sĩ
ở trong nước).
Trước đó, "Anh cho em mùa xuân" cũng từng
góp mặt trong "Tuyển Tập Những Ca Khúc Hay Nhất Về Mùa Xuân" phát hành ở trong
nước
Người Việt ở ngoài nước hát "Anh cho em mùa
xuân", người Việt ở trong nước cũng hát "Anh cho em mùa xuân" (và còn bình chọn
là "Ca Khúc Xuân Hay Nhất").
Không chỉ là một trong những bài nhạc
xuân hay nhất, "Anh cho em mùa xuân" còn là một trong những bài nhạc phổ thơ
hay nhất.
Khi làm công việc "lấy thơ ghép nhạc", nhạc
sĩ Nguyễn Hiền đã không đổi một chữ nào trong ba đoạn thơ đầu của "Nụ hoa vàng ngày
xuân" (từ câu thơ đầu cho đến câu "mùa xuân
này tất cả, lộc non vừa trẩy lá...").
Ông nhớ lại, "Thật là hứng thú khi
tôi lấy ba câu thơ đầu ("Anh cho em mùa
xuân / Nụ hoa vàng mới nở / Chiều đông nào nhung nhớ"...) phổ thành một câu
nhạc, thấy đi rất ‘ngọt' nên cứ thế mà phát triển bài thơ thành ca khúc."
Ðiều
gì khiến ông phổ nhạc rất "ngọt", rất nhanh bài thơ ấy? Có phải vì ông "bắt" được
"tình thơ ý nhạc"?
Có phải vì ông tìm thấy "trong thơ có nhạc" và ông chỉ làm
công việc ghi xuống những notes,
những ký hiệu âm thanh trên những dòng kẻ nhạc.
Công việc có vẻ đơn giản ấy (không
phải là ai cũng làm được) đã chắp cho thơ "đôi cánh nhạc".
Nhiều người viết nhạc
chỉ mong phổ được một bài thơ như ông, không chút gượng ép, đi rất "ngọt", đi
rất ngon trớn, rất tự nhiên, như nguồn nhạc hứng dâng trào, như nhạc và thơ
chảy tràn như suối...
"Anh cho em mùa xuân" được nhà xuất bản
Tinh Hoa ấn hành lần đầu, được ca sĩ Lệ Thanh trình bày lần đầu qua dĩa nhựa và
làn sóng đài phát thanh Saigon, và cũng gắn liền tên tuổi cô vào "cái thuở ban đầu"
của bài nhạc ấy.
Tuy nhiên, nhà thơ Kim Tuấn-trong một bài trả lời phỏng vấn
trong nước (báo TN,
22/01/2006)-cho biết là ông "chịu" Hà Thanh hát bài ấy nhất, và muốn được gửi đến
ca sĩ ấy một lời cám ơn... muộn màng.
Trở lại chuyện "mối duyên trong cuộc đời
này", nói như nhạc sĩ Nguyễn Hiền, tôi chắc nhiều người cũng tin như ông vậy. Nếu
không có cái "duyên" ấy thì dẫu có đi hết cuộc đời mình cũng chẳng ai gặp được
ai, hay nếu có gặp, có "đụng" phải nhau thì cũng lại dạt ra, lại mỗi người một
hướng, mỗi người một dòng chảy, cũng tựa như những anh chàng, những cô nàng vớ
vẩn mà ta có lần gặp gỡ phất phơ đâu đó trong đời này, nói dăm ba câu chuyện
nắng mưa rồi chia tay đường ai nấy đi và chẳng bao giờ còn gặp lại lần thứ
hai.
Không phải chỉ "duyên" thôi, tôi chắc nhạc
sĩ Nguyễn Hiền còn tin cả vào... "duyên số", hay "duyên kiếp", hay "duyên tơ" nữa.
Nếu không có mối duyên tơ ấy, làm sao hơn năm mươi năm về trước lại có cuộc hạnh
ngộ giữa chàng nghệ sĩ tài hoa và cô cháu gái xinh đẹp của nhà thơ Tú Mỡ (khiến
lòng nàng phải xao xuyến, khiến lòng chàng phải bâng khuâng "trăm năm biết có
duyên gì hay không?").
Nếu không có mối duyên tơ ấy, làm sao có ngày lễ vàng kỷ
niệm 50 năm nên vợ thành chồng(?).
Trong một lần tiếp xúc với nhạc sĩ Nguyễn
Hiền, tôi được nghe ông nói thêm một chút về điều mà ông gọi là "cái ‘duyên'
trong cuộc đời này". "Đúng vào ngày đó giờ đó," ông nói, "gặp người nào đó ở
nơi nào đó, một quán ăn, quán nước chẳng hạn, không phải là chuyện tình cờ,
ngẫu nhiên như ta tưởng mà mọi việc đều có bàn tay sắp đặt.
Đấy là bàn tay của
định mệnh, hay... định mệnh đã an bài." Những chuyện như thế từng xảy đến trong
cuộc đời tôi và tôi thực sự tin vào điều ông nói.
Tôi cũng muốn thêm rằng: thứ
nhất, những mối duyên kỳ ngộ ấy có khi dẫn chúng ta đến một lối rẽ khác trong
cuộc đời; thứ hai, đôi lúc có những con người, tuy chỉ gặp một lần thoáng qua
trong đời-chẳng biết có là duyên hay không duyên-cũng làm ta nhớ mãi nhớ hoài.
Những
con người đặc biệt. Cái "đặc biệt" ấy có thể là một vẻ đẹp thu hút, một nhân
cách đáng quý, một câu nói hàm xúc, một hành xử ý nghĩa...
Nhạc sĩ Nguyễn Hiền, tôi
vẫn cho rằng ông là một trong những người "đặc biệt" như thế.
Lần tiếp xúc duy nhất ấy kéo dài không
quá... ba mươi phút nên chắc khó có thể gọi là "cái duyên" như ông nói, nhưng
khá thú vị và cũng cho tôi thấy được phần nào tính cách con người ông; hơn thế
nữa, còn gieo vào lòng tôi những cảm xúc sâu đậm.
Tôi gặp ông trong một tiệc
cưới ở nhà hàng Dalat Bistro, đường Brookhurst,
Nam Calif. vào một đêm hè cuối tháng 7/2004. Ông đứng lên từ một bàn tiệc, cúi
chào mọi người khi nghe giới thiệu tên mình trong số "khách đặc biệt". Một
"khách đặc biệt" khác tôi nhớ được là ca sĩ Ngọc Minh, chị hát bài gì đó tặng
cho đôi tân hôn...
Vào lúc nào đó gần cuối bữa tiệc, đầu óc váng vất vì có uống
chút rượu, tôi đứng dậy, bước ra cửa tìm chút thoáng gió bên ngoài.
Trước mặt
tôi là khoảng parking rộng. Một bóng
người đứng ở góc khuất.
Người ấy quay lại, mỉm cười khi nhìn thấy tôi. Khi bước
lại gần, tôi nhận ra ông, nhạc sĩ Nguyễn Hiền. Ông đứng đó một mình, hút thuốc
(ông tưởng tôi cùng "phe" hút thuốc với ông chắc). "Anh nói được lắm," ông ngó
tôi, nói, "ngắn gọn, ý nghĩa." Khi ấy tôi mới hiểu ra nụ cười của ông.
Ông nhận
ra tôi, người đại diện hai họ có "đôi lời phát biểu" để chào đón khách đến với
buổi tiệc cưới.
Tôi nói cám ơn ông (ông không biết những lời ấy tôi gần như...
thuộc lòng vì từng nói đi nói lại nhiều lần) và hân hạnh được biết ông.
Ông tỏ
vẻ ngạc nhiên khi biết tôi từ nơi xa đến để làm chủ hôn cho đứa cháu sống một
thân một mình ở Mỹ...
Sau ít câu thăm hỏi xã giao, lúc ông lặng yên nhìn ánh
trăng trên ngọn cây, tôi nhắc đến câu hát "trăng
sáng soi liếp dừa" trong bài "Anh cho em mùa xuân" của ông. Tôi cũng "tán"
thêm là tôi rất thích những câu hát mang theo hình ảnh hàng dừa, liếp dừa, như
là:
Đêm trăng ướt lá dừa... ("Tình quê hương", Ðan Thọ &
Phan Lạc Tuyên)
Hàng dừa nghiêng thương nhớ... ("Thuở ban đầu", Phạm Ðình Chương)
Chiều xưa, gió êm lay nhẹ liếp dừa... ("Bóng người đi", Văn Phụng)
Gió mang mùa xuân tới, hôn liếp dừa lên hương... ("Mộng ban đầu", Hoàng Trọng)
Hàng dừa nghiêng thương nhớ... ("Thuở ban đầu", Phạm Ðình Chương)
Chiều xưa, gió êm lay nhẹ liếp dừa... ("Bóng người đi", Văn Phụng)
Gió mang mùa xuân tới, hôn liếp dừa lên hương... ("Mộng ban đầu", Hoàng Trọng)
"Còn nữa," ông nói, dụi tắt điếu thuốc, "‘mắt
xanh là bóng dừa hoang dại', Phạm Ðình Chương phổ thơ Ðinh Hùng." "Hàng dừa mang hình ảnh rất... quê hương
Việt Nam,"
tôi nói.
"‘Hàng cau' thì đúng hơn, theo tôi."
"‘Hàng cau' thì đúng hơn, theo tôi."
Câu nói của ông làm tôi... "khựng" lại
trong giây phút.
"‘Trăng sáng soi liếp dừa' và ‘trăng lên
bằng ngọn cau' (1)," ông nói. "Hai trăng đều trăng cả,
trăng nào ‘quê hương' hơn?" Tôi phải chịu là ông nói đúng. "Trăng nào
‘quê hương' hơn?"... Tôi chỉ nghĩ đến vẻ đẹp của những "hàng dừa", "liếp dừa", "bóng
dừa"..., trong lúc ông luôn cất dấu trong đáy tim hình bóng quê nhà.Ngọn cau, hàng cau, hoa cau, hương cau..., đấy mới là quê hương. Nhạc sĩ Nguyễn Hiền, ngay lúc ấy tôi nhận ra nơi ông một điều, ông yêu quê hương hơn tôi và hơn rất nhiều người khác. Ông yêu quê hương theo cách của ông.
Tôi cũng ngước nhìn trời. Trăng chưa thật
tròn, nhưng thật sáng. Vầng trăng như vừa xa xôi lại vừa gần gụi. Đêm bỗng trở
nên yên tĩnh. Trong lòng tôi khi ấy bỗng dâng lên một cảm xúc thật kỳ lạ.
Tôi
có cảm giác tựa hồ đã lâu lắm, có khi là từ ngày đến Mỹ, lần đầu tiên tôi mới
nhìn thấy lại bầu trời và ánh trăng, và nhìn thấy trăng sáng đến như vậy. Bầu
trời ấy vẫn có hằng đêm, vầng trăng ấy còn theo tôi mãi, vậy mà bấy lâu tôi nào
có để ý, cứ tưởng rằng phải đi về một nơi chốn nào xa xôi lắm mới mong tìm gặp.
Bầu trời nào cũng chỉ một bầu trời, vầng
trăng nào cũng chỉ một vầng trăng, vậy mà con người nghệ sĩ tôi mới gặp lần đầu
ấy, nhìn trăng viễn xứ phương này lại mơ về bóng trăng soi phương nào.
Ông rút điếu thuốc khác, chìa gói thuốc
về phía tôi. Tôi nói đã lâu tôi không hút lại, nhưng nếu ông mời tôi xin hút
với ông một điếu cho vui.
Trong những câu hát, câu thơ về "hàng cau" ông kể ra
sau đó, tôi nhớ đại khái "... thương về
mái tranh nghèo bên hàng cau" , và "... bóng tre ru bên mấy hàng cau, đồng quê mơ màng"
Nhất thời
tôi không nhớ được bài nào, câu nào để góp chuyện với ông, thế nhưng đến khi
nghe ông đọc câu thơ Hàn Mặc Tử, "Sao anh
không về chơi thôn Vỹ /
Nhìn nắng hàng cau, nắng mới lên", tôi buột miệng
nói tôi biết một bài hát cũng nói đến "hàng cau" mà tôi rất thích, có thể là ông
quên, vì đã lâu lắm rồi.
"Bài gì?" ông hỏi.
"‘Người em nhỏ' của... Nguyễn Hiền," tôi
trả lời. "Ngày tôi đi, vàng nắng nghiêng
nghiêng một hàng cau. Mai ta về quê cũ, gửi lời về thương nhau..."
"Làm sao mà quên được," ông nói sau vài
giây im lặng, hạ thấp giọng, như người nói một mình.
....Cho nhớ thương về quê xưa
mùa xuân không còn nữa
muôn cánh hoa đào phai úa
lối cũ rơi hững hờ...
muôn cánh hoa đào phai úa
lối cũ rơi hững hờ...
("Hoa
bướm ngày xưa")
Âm nhạc Nguyễn Hiền, nói như ca sĩ
Quỳnh Giao, "là sự mời gọi trở về một không gian đã tắt, một thời gian đã
lặng..." (4) Nghe nhạc
Nguyễn Hiền là nghe những lắng đọng, là đắm chìm trong một ký ức xa vời, là tìm
về những đường xưa "lối cũ chẳng sao quên".
Cám ơn ông, cám ơn người nhạc sĩ đã
dạo lên những khúc nhạc êm đềm để giữ cho những giấc mơ ngọt ngào của chúng ta
không bao giờ tắt hẳn.
Có lẽ vì những nét nhạc lâng lâng gợi nỗi
tiếc nhớ mênh mang ấy, các bài nhạc của Nguyễn Hiền thường được các giọng nữ thể
hiện nhiều hơn (mặc dầu ở một đôi bài, giọng nam khá phù hợp).
Chẳng hạn, "Lá thư gửi mẹ" với Thái Thanh, Khánh Ngọc, Mỹ Thể, Lệ
Thanh, Thái Hiền; "Mái tóc dạ hương"
(phổ thơ Đinh Hùng, tựa ban đầu là "Những phố không đèn") với Hồng Vân, Lệ Thu, Thanh Lan, Ý Lan; "Anh cho em mùa xuân" với Lệ Thanh, Hà Thanh, Khánh Ly, Lệ Thu; "Từ giã thơ ngây" với Thanh Thúy, Hà Thanh, Xuân Thu, Hoàng Oanh; "Ngàn năm mây bay" với Kim Tước, Mai
Hương, Khánh Hà; "Người em nhỏ" với Lệ Thanh, Mai Hương, Mỹ Thể; "Tiếng hát học trò" với Lệ Thanh, Thanh Lan, Hoàng Oanh; "Hoa bướm ngày xưa"
với Trúc Mai, Lệ Thu; "Thầm ước" với Thái Thanh, Hoàng Oanh ...
Trong số những sáng tác của nhạc sĩ Nguyễn Hiền, ngoài những
bài phổ thơ, có những bài đến từ nguồn cảm hứng qua các tiểu thuyết hoặc phim ảnh trong nước thời ấy, như "Buồn ga nhỏ" (từ tiểu thuyết cùng tên của Thanh Nam) hoặc "Ngàn năm mây bay", "Tiếng hát học trò" (từ các tiểu thuyết cùng
tên của Văn Quang, được các đạo diễn Thái Thúc Nha và Hoàng Anh
Tuấn thực hiện thành phim). Đôi lúc ông cũng viết nhạc chung với những
người bạn nhạc sĩ (như "Buồn ga nhỏ", "Từ giã thơ ngây", "Tiếng hát học trò"
viết chung với Minh Kỳ; "Hoa đào năm trước" viết chung với Lê Dinh; "Về đây
anh" viết chung với Nhật Bằng...).
Có khi ông viết nhạc, bạn ông viết lời (như
những bài "Hoa bướm ngày xưa" và "Thanh bình ca", lời của Thanh Nam);
có khi ông viết lời, bạn ông viết nhạc (như những bài "Lá rơi bên thềm" và "Màu
tím hoàng hôn", nhạc của Lê Trọng Nguyễn).
Những người từng quen
biết hoặc có dịp gần gũi với nhạc sĩ Nguyễn Hiền, khi nhắc đến ông, đều bộc lộ sự cảm mến, quý trọng và
đều có chung một nhận xét về con người nghệ sĩ tài hoa với một nhân cách lớn, một kiến thức
sâu rộng về âm nhạc đông và tây phương, thể hiện qua mẫu người mực thước, trầm tĩnh và khiêm tốn; đồng thời, cũng tỏ lòng ngưỡng phục về những cống hiến của ông đối với các hoạt động văn hóa, nghệ thuật làm nổi
bật bản sắc của dân tộc, mang lại niềm tự hào cho cộng đồng người Việt.
gặp gỡ để chia phôi
cuộc đời như gió thoảng
còn chút tình trong tôi
Quả đúng là "cuộc đời như gió thoảng",
như câu thơ nhạc sĩ Nguyễn Hiền viết gửi cho người bạn thiết, nhạc sĩ Lê Trọng
Nguyễn (tác giả "Nắng chiều", "Sao đêm", "Bến giang đầu", "Chiều bên giáo
đường"...), một năm sau ngày bạn ông lặng lẽ "rời bỏ cõi thế để an nghỉ trên đỉnh
bình yên" .
Ông gọi bạn mình là "một nghệ sĩ
tài ba khiêm tốn rất mực" . Cái danh hiệu ông gán cho người bạn
đã khuất, nay nếu có đem... gán cho ông chắc cũng không sai chút nào.
Nay thì cả ông và nhạc sĩ Lê Trọng Nguyễn
đều đã như những cánh "lá rơi bên thềm" nhà vắng.
Những chiếc lá dẫu đã lìa
cành, những người nhạc sĩ dẫu đã ngừng viết nhạc, thế nhưng những khúc nhạc ấy,
những khúc nhạc làm cho cuộc sống thêm ý nghĩa, vẫn luôn được yêu thích, vẫn
được hát lên ở trong nước ngoài nước, ở mọi nơi mọi chốn.
Nhạc sĩ Nguyễn Hiền, cho
đến cả những phút cuối đời, những
phút chênh vênh giữa hai bờ tử sinh, những phút chạm tay vào lằn ranh sống
chết, vẫn còn bày tỏ nỗi niềm trăn trở và ước mơ về một vận hội mới về trên quê hương. Ngọn nến leo
lét tưởng chừng sắp tắt ấy trong
giây phút cuối vẫn còn lóe sáng một niềm tin.
Tin nhạc sĩ Nguyễn Hiền bị ung thư phổi nặng khá bất ngờ đối với tôi và nhiều người, và
cả... chính ông, vì trước đấy,
hầu như không có dấu hiệu xấu nào cho
sức khỏe của ông. Ông qua đời
chỉ ít tuần sau khi nhận được tin xấu ấy, vì bệnh trạng đã ở vào thời kỳ "hết
thuốc chữa".
Tôi nhớ, vào một buổi tối, sau ngày ông mất, lúc đang ngồi ở bàn computer tôi bỗng nghe một giọng hát cất
lên. "Chiều tím không gian mênh
mang niềm nhớ..." Một bài
của Nguyễn Hiền. Người ta đang cho phát thanh lại một bài nhạc cũ của ông. Tôi ngồi yên lặng một lúc, lắng
nghe...
Bỗng dưng tôi cảm thấy thèm hết sức một hơi thuốc. Tôi vẫn để gói
thuốc lá trong ngăn kéo bàn làm việc, lâu lâu kéo một điếu khi bè bạn đến chơi. Có khi tôi quên bẵng đi, khá lâu không đụng tới.
Tôi khẽ mở cửa sau, bước ra ngoài. Trời gây gây
lạnh. Đêm tối yên lặng quá.
Tôi nhớ, đó là một đêm cuối năm. Tiếng hát vẫn như quấn
lấy chân tôi. "Nhớ nhau khi mây vương vương mầu tím..." Tôi đốt một điếu thuốc, đứng nhìn thật lâu
vào khoảng không. Cứ mỗi lần hay tin một người quen nào đó vừa mới qua đời, tôi
lại có cảm giác thật hụt hẫng như vừa bước hụt vào khoảng không, và nhận rõ được cái vô nghĩa mênh mông
đến tột cùng của đời sống. Trong bỗng chốc, tôi thấy rõ, cuộc sống...
không là gì cả. Cuộc sống nhẹ tênh, như bóng mây qua, như... ngàn năm mây bay mây
vẫn bay.
Bỗng dưng tôi nhớ lại một đêm
nào, tôi cũng mở cánh cửa, cũng bước ra ngoài, và tôi... gặp ông. Tôi quăng
điếu thuốc sau khi bập bập vài hơi, chẳng thấy ngon lành gì cả, và
cảm thấy thiếu thiếu một cái gì(!)...
Tôi ngước nhìn trời đêm, và gặp ánh trăng. Trăng chưa tròn, nhưng
thật sáng, và trông thật gần. "Trăng nào ‘quê hương' hơn?" tôi nhớ câu ông hỏi tôi.
Tôi đã không trả lời dù biết
câu trả lời. Tôi dõi mắt hướng về một ngôi
sao xa nhất, khi ẩn khi hiện trên nền trời đen thẫm, trông xa vẫn thấy lấp lánh
như có một linh hồn.
Tôi không biết giờ này ông ở đâu, nhưng tôi tin rằng linh hồn ông-như cụm mây
lững lờ-đã bay về lại quê hương cũ, về lại nơi chốn có những thửa ruộng,
có những mảnh "vườn thơm ngát hương cau",
có những chiều "ngoài đê
diều căng gió", có những đêm "trăng sáng soi liếp dừa", có những "bầy chim lùa vạt nắng"
và có những "mùa thu lá rơi bên đường thật nhiều"...
Tiếng
hát vẫn như quấn lấy chân tôi, "ngàn
kiếp mây bay không phai niềm nhớ..." Tôi bước chậm trở vào, tiếng hát như cũng
theo sau, "mây bay năm xưa còn đó, đâu
tìm người hẹn hò..."
Bài hát ấy, "Ngàn năm mây bay" của Nguyễn
Hiền, nói như nhà văn Bích Huyền, "là nỗi buồn thật đẹp, thật nhẹ nhàng, thật
mênh mang như bức tranh thủy mạc..."
Tại sao lại "ngàn kiếp mây bay không phai niềm nhớ"
mà không phải là "ngàn năm mây bay" như cái tựa của bài hát ấy?... Tôi hiểu, ông đã đổi
một chữ trong câu hát cho tương ứng với nốt nhạc trầm bổng.
Tôi tự hỏi và tự trả lời. Như ông đã đổi ít câu, ít
chữ khi phổ nhạc bài "Nụ hoa vàng
ngày xuân".
Anh cho em tất cả / Tình yêu
non nước này / Bài thơ còn xao xuyến / Nắng vàng trên ngọn cây..
. Bài thơ đã làm ông "xao xuyến".
Bài thơ ông đọc thấy tình yêu đôi lứa quyện lấy tình yêu quê hương, đất
nước. Tôi hiểu được vì sao ông đã chọn bài thơ xuân ấy để phổ nhạc.
Người viết bài hát ấy đã đi xa, thế nhưng bài hát ấy, sau bao nhiêu năm, vẫn còn ở lại, vẫn có một sức sống, vẫn không bao giờ cũ.
Như ngàn năm mây vẫn bay, như đất trời vẫn bốn mùa,
như những lứa đôi vẫn yêu nhau, như những nụ hoa vàng vẫn nở khi đất trời vừa mới sang xuân.
Và cuộc sống, nhờ thế, nhờ có những bài xuân ca như thế, cũng sẽ đẹp thêm lên một chút.
"Anh cho em mùa xuân", bài nhạc
xuân rất xuân, và rất thơ.
Lê Hữu
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
@@ không biết có phải là cơ duyên hay không ?
Cly cũng có tập nhạc của bác
nhạc sĩ Nguyễn Hiền do chính tay bác ký tặng với chữ ký lẫn lời đề tặng
thật đẹp , còn hỏi bác rằng ,bác có ý định in thêm tập nhạc thứ hai ?
Bác chỉ cười và trả lời rất nhẹ nhàng .... không , chỉ một là đủ rồi .
Thật khó quên những lần nghe bác đàn tại nhà bên đàn piano hay nghe bác và bác với cây đàn accordeon bên cạnh nhạc sỉ Trần Trịnh ,BS Phạm Gia Cổn dịp đám cưới thân hữu Nay -2012 Cly có muốn nghe tiếng đàn ấy chẳng còn dịp nào nữa ,người nhạc sĩ tài hoa ấy đã đi đến chốn miên viễn rồi.
Thật khó quên những lần nghe bác đàn tại nhà bên đàn piano hay nghe bác và bác với cây đàn accordeon bên cạnh nhạc sỉ Trần Trịnh ,BS Phạm Gia Cổn dịp đám cưới thân hữu Nay -2012 Cly có muốn nghe tiếng đàn ấy chẳng còn dịp nào nữa ,người nhạc sĩ tài hoa ấy đã đi đến chốn miên viễn rồi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét